Leiderschap

Leiderschap – een onderwerp dat in managementland veel aandacht krijgt. Er zijn meerdere vormen van leiderschap. Het mooie was dat ik in korte tijd drie opstellingen heb begeleid waarbij zichtbaar werd welke vorm van leiderschap het systeem nodig had. Een inspirerende ervaring, waarin ik jullie graag meeneem.

Visionair leiderschap
De eerste opstelling betrof een organisatie die volop in beweging is. Binnen de verschillende teams heerste veel onrust en al snel werd binnen de opstelling zichtbaar dat de teams in rondjes bleven lopen en er geen voorwaartse beweging gemaakt kon worden. De locatiemanager stond in het midden van de opstelling en kon haar rol als leider niet goed waar maken. Nadat de bestemming van de organisatie helder was en de deur van het verleden erkend en gesloten werd, kon de stap naar de toekomst gemaakt worden. Fier stond de locatiemanager voorop – alsof zij de vlag van de locatie droeg. Met haar blik vooruit stapte ze zo de “toekomst” binnen. De rest van de teams volgden haar. Het was een prachtige beweging. De locatiemanager had nog wel de neiging om steeds om te kijken of de rest van de organisatie mee bewoog. Het was voor dit systeem echter nodig dat zij voorop liep en vooral niet teveel achterom moest kijken. En juist als inspirerend en visionair leider de koers te bepalen in het speelveld waarbinnen deze organisatie zich beweegt.

Dienend leiderschap
De tweede opstelling betrof een situatie waarbij een organisatie op zoek was naar een interim leidinggevende. Deze leidinggevende had als opdracht om binnen één van de teams orde op zaken te stellen. Middels een tafelopstelling werd onderzocht wat de beste plek was voor deze leidinggevende. Daarbij werden de leidinggevende, het team en de relevante betrokkenen op tafel opgesteld als figuurtjes. Wanneer ging hier de energie in het systeem weer stromen? De verschillende posities werden uitgeprobeerd. Hier bleek dat er noodzaak was voor meer dienend leiderschap. Het beeld kwam boven van een schaapherder die zijn schapen hoedt. De koers wordt dan bepaald door juist achter de groep te staan, waarbij de schaapherder er tevens voor zorgt dat er geen schapen verloren gaan.

Het bijzondere van deze opstellingen was dat voor beide leidinggevenden het ook een persoonlijke uitdaging betrof. De locatiemanager van de eerste opstelling was meer vertrouwd met het dienend leiderschap. Voor de interim leidinggevende van de twee opstelling was dit juist omgekeerd.

Participerend leiderschap
De derde opstelling was een familieopstelling. Vader, moeder, oma, broers en zussen werden opgesteld. Het betrof een vraag over koersbepaling van de vraaginbrenger – en hoe moeilijk het soms is om over persoonlijke “hobbels” heen te komen en je eigen pad te bewandelen. Na verschillende interventies/verplaatsingen in het systeem, stonden de broers en zussen met elkaar in één lijn met de ouders achter hen. Dit betreft de volwassen positie binnen een opstelling waarna het mogelijk is om vrij de toekomst in te stappen. De broers en zussen maakten als een “team” hun stappen naar voren waarbij door de vraaginbrenger de leiding werd genomen. Een vorm van leiderschap waarbij de leider op één lijn stond met de rest van het team. En voor mij zo herkenbaar als noodzakelijke vorm van leiderschap in zelforganiserende teams.

En jij?
Weet jij wat jouw voorkeursplek is ten aanzien van het nemen van leiderschap. Sta je graag voorop, ben je dienend aan het team of sta je tussen de teamleden? En is dit ook het leiderschap dat noodzakelijk is voor het systeem waarin je zit? Systemen heb je in vele vormen en maten. Een gezin is een systeem, een buurt, sportvereniging enz. En ook al ben je geen leidinggevende, toch zal jij kunnen ontdekken dat ook jij, in jouw systemen, een vorm van leiderschap laat zien.